нарты
51АЦÆМÆЗ — Нарты Ацæйы кæстæр фырт. Алæгатæй. Кадæг «Ацæмæз æмæ Насран æлдар» зæгъы: «Ацæтæй мыггаг нал уыдис – Ацæ йæхæдæг зæронд баци, йæ фырт Ацæмæз та ма дзидзидай уыдис». Ахæм уавæры æрæййæфта зæронд Ацæйы йæ хæрæфырт Насран æлдары усы скъæфты рæстæг,… …
52ГУЫППЫРСАРТÆ — Нарты разагъды адæм: Уырызмæг, Хæмыц, Сослан, Батрадз, Айсана, Сæууай, Мæргъуыдз, Арæхдзау, Сыбæлц æмæ иннæтæ. «Уæд та иухатт Нарты гуыппырсартæ – Уырызмæг, Хæмыц æмæ Сослан – ацыдысты цуаны», – зæгъы нын кадæг «Батрадз Нарты гуыппырсарты куыд… …
53АЛÆГАТÆ — Нарты сæйрагдæр æртæ мыггагæй иу. Кæс ÆРТÆ НАРТЫ. Алæгатæй сты Ацæ, Ацæмæз, Алымбег æмæ йæ фырт Тотрадз. Уырызмæджы фыццаг ус Елда. Ис сын Стыр хæдзар. Алæгатæ сты зондамонæг æмæ, æвæццæгæн, дингæнджытæ. Нарты Уацамонгæ дæр уыдонмæ æвæрд ис.… …
54ЗÆРВАТЫКК — Нарты, стæй ирон адæмы уарзондæр маргъ. Сатанайы фæдисон, Хуыцауы цумагæнæн. «Адæмæн уарзон маргъ фæу, зæрватыкк», – ахæм арфæ йын Сослан ракодта, Зилахары быдыры йын Балсæджы цалх йæ уæрджытæ куы ахауын кодта, уæд ын Æхсæртæггатæм фæдисхъæргæнæг …
55БУРÆМÆДЗ — Нарты кадджыты æмæ аргъæутты æвæджиау сасым. Кадæг «Нарты балцы» Нарты гуыппырсартæ: Уырызмæг, Хæмыц, Сослан æмæ иннæтæ иугай зынгагур авд уæйыджы хæдзармæ куы бафтынц, уæд сæ уыдон фæхс бандонып æрбадын кæнынц æмæ сын сæ быны бурæмæдз ауадзынц.… …
56Дзерассæ — – нарты кадджыты хъайтар. «Зæххы фидауц», «Сызгъæрин дзыкку» «Мæй æмæ хурау тæмæндзаст». Дзерассæ у дондунейы паддзах Донбеттыры æртæ чызгæй иу, нарты кадджыты хъæбатыр Æхсæртæджы бинойнаг, фаззон хъайтартæ Уырызмæг æмæ Хæмыцы мад. Дзерассæ æмæ… …
57ДЗЫЛÆУ — Нарты фыдæл Сæуæссæйы æртæ фыртæй астæуккаг. «Дзылæу – цæхæрцæст», – афтæ йæ хоны кадæг. Иу бон, цуан кæнгæйæ, сау хъæды астæу цъæх нæу æрдузы йæ цæст æрхæцыд дыууæ нæл сагыл. Дыууæ нæл саджы сбыцæу сты, – гуыппытæ кæнгæ кæрæдзи айстой æмæ… …
58ЗИЛАХАР — Нарты хъазæн, тыхæвзарæн æмæ арæхстдзинæдтæ æвдисæн фæзбыдыр. Нартæ фат æмæ æрдынæй, кардæй æмæ цирхъæй, бæхтыл дугътæ уадзынæй, кафын æмæ зарынæй сæ кæрæдзи кæм æвзæрстой, цуаны кæдæм цыдысты, ахæм бынат. Хъазæн фæз афтæ дæр ма йæ хуыдтой. Кадæг …
59ÆХСАР — Нарты кадджыты хъæбатыр, Нарты хистæр Уæрхæджы фаззон фырт, Æхсæртæджы халдих фаззон, йæ хистæр, райгуырд фыццаг кæркуасæны, ном ыл сæвæрдта уæларвон Куырдалæгон. Æхсар æмæ Æхсæртæг иу æхсæв иумæ хъахъхъæдтой Нарты фæткъуы. Æхсæвæр куы бахордтой …
60Æхсæртæгкатæ — – Нарты æртæ мыггагæй иу, йæ сæйрагдæр миниуджытæ сты лæгдзинад æмæ хъару. Æхсæртæгкаты мыггаг райдыдта Уæрхæджы фырт Æхсæртæг æмæ Сайнæгонæй. Æппæты номдзыддæр нарт Уырызмæг, Хæмыц, Сослан, Батрадз, Сатана сты Æхсæртæгкаты мыггагæй. Нарты… …
